1. Ô nhiễm môi trường và trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ môi trường. a. Ô nhiễm môi trường: - Môi trường bao gồm các  yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người. b. Thực trạng môi trường hiện nay: + TN rừng, khoáng sản, khai thác cạn kiệt. + Môi trường không khí, nước ô nhiễm nặng. + Thiên tai có chiều hướng gia tăng. c. Trách nhiệm của công dân + Khắc phục những mâu thuẫn nảy sinh giữa con người với TN, không phá vỡ yếu tố cân bằng TN. + Giữ gìn vệ sinh nơi công cộng. + Bảo vệ và sử dụng tiết kiệm nguồn TNTN. + Tích cực tham gia vệ sinh công cộng. + Phê phán những hành vi làm ảnh hưởng đến môi trường. 2. Sự bùng nổ dân số và trách nhiệm của công dân. a. Bùng nổ dân số Là gia tăng dân số quá nhanh trong một thời gian ngắn gây ảnh hưởng tiêu cực đến mọi mặt của đời sống xã hội. b. Hậu quả: - Cạn kiệt TNTN, ô nhiễm môi trường. - KT nghèo nàn, nạn thất nghiệp. - Thất học, TNXH gia tăng. - Bệnh dịch nguy hiểm. c. Trách nhiệm của công dân. - Thực hiện nghiêm túc luật hôn nhân và gia đình. - Thực hiện KHHGĐ. 3. Bệnh dịch hiểm ngèo và trách nhiệm của công dân. a. Những bệnh hiểm nghèo:  H5N1 , đại dịch HIV/AIDS... b. Trách nhiệm của công dân. - Rèn luyện sức khỏe, giữ gìn vệ sinh. - Có lối sống lành mạnh, tránh xa TNXH. - Tích cực tham gia tuyên truyền phòng chống bệnh hiểm ngèo, phòng chống ma túy.