I. Phương pháp qui nạp toán học
Bài toán: Gọi A(n) là một mệnh đề chứa biến n, n ∈ N*. Chứng minh A(n) đúng với mọi số tự nhiên n ∈ N*.
Cách giải: (Người ta thường sử dụng phương pháp sau đây)
• Bước 1: Chứng minh A(n) đúng khi n = 1. (*)
• Bước 2: Với k là số nguyên dương tùy ý, giả sử A(n) đúng với n = k, chứng minh A(n) cũng đúng khi n = k + 1.
Chú ý: (*): trong thực tế, ta còn gặp các bài toán yêu cầu chứng minh mệnh đề A(n) (nói trên) đúng với mọi số tự nhiên n ≥ p, trong đó p là số tự nhiên cho trước. Trong trường hợp đó, thay cho chứng minh A(n) đúng khi n = 1, ta chứng minh A(n) đúng khi n = p.
Ví dụ: Chứng minh rằng: n7-n chia hết cho 7 với mọi n ∈ N*
Lời giải:
Đặt An=n7-n.
Khi n = 1 thì A1=0⋮7
Giả sử mệnh đề đúng với n = k, tức là Ak=(k7-k)⋮7.
Ta phải chứng minh, mệnh đề đúng với n = k + 1, tức là: Ak+1=(k+1)7-(k+1)⋮7
Áp dụng công thức Nhị thức Niu-tơn, ta có:
Ak+1=(k+1)7-(k+1)=k7+7k6+21k5+35k4+35k3+21k2+7k+1-k-1=k7-k+7(k6+3k5+5k4+5k3+3k2+k)
Theo giả thiết quy nạp Ak=(k7-k)⋮7
⇒Ak+1⋮7
Vậy mệnh đề đã cho đúng
II. Dãy số
1. Định nghĩa : Dãy số (un) là một ánh xạ từ N* vào R:
f: N* → R
Khi đó, ta có un = f(n).
Kí hiệu (un) hay ở dạng khai triển là u1, u2, ... , un, ...
2. Cách xác định một dãy số
Một dãy số thường được xác định bằng một trong các cách:
Cách 1: Dãy số xác định bởi một công thức cho số hạng tổng quát un.
Cách 2: Dãy số xác định bởi một công thức truy hồi, tức là:
• Trước tiên, cho số hạng đầu (hoặc vài số hạng đầu)
• Cho công thức biểu thị số hạng thứ n qua số hạng (hay vài số hạng) đứng trước nó.
Cách 3: Dãy số xác định bởi một mệnh đề mô tả các số hạng liên tiếp của nó.
3. Dãy số đơn điệu
Định nghĩa 1:
(Dãy số tăng): Dãy số (un) được gọi là tăng nếu ∀n ∈ N*, un < un + 1.
Định nghĩa 2:
(Dãy số giảm): Dãy số (un) được gọi là giảm nếu ∀n ∈ N*, un > un + 1.
4. Dãy số bị chặn
Định nghĩa 3:
(Dãy số bị chặn trên): Dãy số (un) được gọi là bị chặn trên nếu: ∃M ∈ R : un ≤ M, ∀n ∈ N*
Định nghĩa 4 :
(Dãy số bị chặn dưới): Dãy số (un) được gọi là bị chặn dưới nếu: ∃m ∈ R : un ≥ m, ∀n ∈ N*
Định nghĩa 5:
(Dãy số bị chặn): Dãy số (un) được gọi là bị chặn nếu nó vừa bị chặn trên vừa bị chặn dưới, tức là:
∃m, M ∈ R : m ≤ un ≤ M, ∀n ∈ N*
5. Các dạng bài tập
Dạng 1: Xác định các số hạng của dãy số.
Phương pháp giải:
Thay n vào công thức hoặc hệ thức truy hồi.
Ví dụ 1: Cho dãy số với . Tìm số hạng .
Lời giải:
Ví dụ 2: Cho dãy số .Tìm số hạng .
Lời giải:
Ta có:
Dạng 2*:
Xác định số hạng tổng quát cho bởi hệ thức truy hồi
Phương pháp giải:
– Tính thử các số hạng đầu, dự đoán .
– Chứng minh hệ thức đó đúng bằng phương pháp quy nạp toán học.
Ví dụ 3: Cho dãy số xác định bởi: . Tìm số hạng tổng quát .
Lời giải:
Ta có:
Ta dự đoán (1)
Chứng minh (1) bằng phương pháp quy nạp.
+ Với n = 1, ta có: ⇒ (1) đúng với n = 1.
+ Giả sử (1) đúng với n = k (k > 1), tức là: .
+ Ta cần chứng minh (1) đúng với n = k + 1, tức là: .
Thật vậy, ⇒ (1) đúng với n = k + 1.
Vậy (1) là công thức số hạng tổng quát của dãy số đã cho.
Dạng 3:
Xét tính đơn điệu của dãy số.
Phương pháp giải:
+ là dãy số tăng .
+ là dãy số giảm
+ Để so sánh và ta có thể xét hiệu – hoặc xét thương .
Ví dụ 4: Xét tính tăng giảm của dãy số :
Lời giải:
Ta có:
Do đó dãy số đã cho là dãy số tăng.
Phản hồi - đóng góp ý kiến
Không được lạm dụng SPAM hệ thống - Nếu vi phạm: Thành viên thường (xóa nick), Thành viên VIP (khóa nick 10 - 50 ngày).
Mã xác nhận *
Gửi câu hỏi tới kênh thảo luận - Forum
Không được lạm dụng SPAM hệ thống - Nếu vi phạm: Thành viên thường (xóa nick), Thành viên VIP (khóa nick 10 - 50 ngày).
Đăng ký THÀNH VIÊN VIP để hưởng các ưu đãi tuyệt vời ngay hôm nay (Xem QUYỀN LỢI VIP tại đây)
BẠN NGUYỄN THU ÁNH
Học sinh trường THPT Trần Hưng Đạo - Nam Định
Em đã từng học ở nhiều trang web học trực tuyến nhưng em thấy học tại tpedu.vn là hiệu quả nhất. Luyện đề thả ga, câu hỏi được phân chia theo từng mức độ nên học rất hiệu quả.
BẠN TRẦN BẢO TRÂM
Học sinh trường THPT Lê Hồng Phong - Nam Định
T&P Edu có nội dung lý thuyết, hình ảnh và hệ thống bài tập phong phú, bám sát nội dung chương trình THPT. Điều đó sẽ giúp được các thầy cô giáo và học sinh có được phương tiện dạy và học thưc sự hữu ích.
BẠN NGUYỄN THU HIỀN
Học sinh trường THPT Lê Quý Đôn - Hà Nội
Em là học sinh lớp 12 với học lực trung bình nhưng nhờ chăm chỉ học trên tpedu.vn mà kiến thức của em được củng cố hơn hẳn. Em rất tự tin với kì thi THPT sắp tới.